โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย โรงเรียนสอนหนังสือแห่งแรกในมลฑลภาคใต้ฝั่งตะวันตก

อตฺตานํ ทมยนฺติ ปณฺฑิตา
บัณฑิตย่อมฝึกตน

โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย

ประวัติความเป็นมาของโรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย
(Phuket wittayalai School)

โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย ตั้งขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ.2440 เดิมเป็นโรงเรียนสอนภาษาไทยอยู่ในบริเวณวัดมงคลนิมิตรในสมัยที่พระยาทิพโกษา
เป็นข้าหลวงเทศาภิบาล พระเทวพรหมาบดี เป็นผู้อำนวยการศึกษามณฑลภูเก็ต นับว่าเป็น โรงเรียนสอนหนังสือแห่งแรกในมลฑลภาคใต้ฝั่งตะวันตก
ที่มี พระวิสุทธิวงศาจารย์สังฆปาโมกข์ (เพรา พุทธสโร) เป็นผู้ดำเนินการ(ครูใหญ่) ท่านผู้นี้ได้สร้างความเจริญในด้านการศึกษาให้แก่ โรงเรียน
ภูเก็ตวิทยาลัยเป็นอย่างมาก จนได้รับการยกย่องว่าเป็นบุรพาจารย์ท่านแรกของโรงเรียน

พ.ศ. 2442 ในสมัย พระยาวรสิทธิ์ เสรีวัตร มารับตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต จึงได้ตั้งชื่อโรงเรียนนี้ว่า
"โรงเรียนวรสิทธิ์ วัดมงคลนิมิตร" จัดการศึกษาในระดับประถมสำหรับนักเรียนชายแต่มีนักเรียนหญิงที่สนใจเรียนอยู่ด้วย
พ.ศ. 2452 พระยารัษฎานุประดิษฐ์มหิศรภักดี เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต และหลวงอุปการศิลปเสริฐเป็น
ธรรมการมณฑลภูเก็ต (อั๋น ชัชกุล) มีบรรดาข้าราชการ พ่อค้า และประชาชนทั่วไปบริจาคเงินเพื่อบำรุงการศึกษาจึงได้
สร้างโรงเรียน 2 โรง คือ

โรงเรียนปลูกปัญญา อยู่ในวัดมงคลนิมิตร สอนในระดับประถมศึกษา สำหรับนักเรียนหญิงและ
ชายรุ่นเล็ก และ โรงเรียนตัวอย่างมณฑลภูเก็ต (ตั้งอยู่ในบริเวณโรงเรียนสตรีภูเก็ตปัจจุบัน) สอนนักเรียนชายในระดับประถม
และมัธยมสอนชั้นสูงสุดเพียงมัธยมปีที 5 เท่านั้น มี นายชุ่ม ชินเตมีย์ ดำรงตำแหน่งครูใหญ่ต่อมาได้รับบรรดาศักดิ์เป็น
พระประมูลวิชาเพิ่ม

พ.ศ. 2456 ได้เปิดสอนนักเรียนชั้นฝึกหัดครู รับนักเรียนในจังหวัดต่างๆ ในมณฑลภูเก็ต

พ.ศ. 2460 เปลี่ยนชื่อจาก "โรงเรียนตัวอย่างมณฑลภูเก็ต " มาเป็น "โรงเรียนประจำมณฑลภูเก็ต ภูเก็ตวิทยาลัย"
มี หลวงโหรกิตยานุพัทธ์ (อี๋ ชินะเตมีย์) เป็นครูใหญ่
พ.ศ. 2476 เปลี่ยนชื่อเป็น "โรงเรียนประจำจังหวัด ภูเก็ตวิทยาลัย"

พ.ศ. 2477 ม. ล. ตุ้ย ชุมสาย มาดำรงตำแหน่างครูใหญ่ โรงเรียนประจำมณฑลภูเก็ต ภูเก็ตวิทยาลัยได้รับการ
พัฒนาอย่างมาก ท่านได้ขยายการศึกษาถึงชั้นมัธยมปลาย (ม.7 , ม. Cool

หรือชั้นอุดมศึกษาเป็นครั้งแรก เปิดรับนักเรียน
หญิงที่จบชั้น ม. 6 จากโรงเรียนสตรีมาเรียนในระดับมัธยมปลาย นับเป็น โรงเรียนสหศึกษาระดับมัธยมปลายเป็นสมัยแรก
นอกจากนั้น ท่านยังเป็นต้นคิดใช้ข้อทดสอบแบบปรนัย นับเป็นสถาบันแรกในประเทศไทยที่ใช้ข้อสอบแบบปรนัย มีการจัด
สอนภาษาจีนเป็นภาษาต่างประเทศ ภาษาที่สองควบคู่กับภาษาอังกฤษ

พ.ศ. 2480 อาคารเรียนเดิมทรุดโทรมจนไม่อาจซ่อมแชมได้ กระทรวงศึกษาธิการให้งบประมาณจำนวน 150,000
บาท มาปลูกสร้างอาคารใหม่ บริเวณสนามชุมพล เป็นอาคาร 2 ชั้น ก่ออิฐเป็นอาคารที่ทันสมัยที่สุดในสมัยนั้น ซึ่งเป็นที่ตั้งของโรงเรียนในปัจจุบัน
พ.ศ. 2485 ดร. สาโรช บัวศรี ศิษย์เก่าของโรงเรียนได้มาดำรงตำแหน่งครูใหญ่ ได้ดำเนินการพัฒนาโรงเรียนจนมี
ชื่อเสียง มีนักเรียนเพิ่มมากขึ้น เปิดสอนตั้งแต่ ม.1 - ม.6 ตามแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2479
พ.ศ. 2496 โรงเรียนประจำจังหวัดภูเก็ต ได้เปิดสอนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย หรือชั้นเตรียมอุดมศึกษาแผนก
อักษรศาสตร์ และแผนกวิทยาศาสตร์

พ.ศ. 2498 ได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารเรียนหลังที่สอง จำนวน 289,000 บาท เป็นอาคาร 2 ชั้น 12 ห้อง
เรียน ชั้นบนเป็นไม้ ชั้นล่างก่ออิฐถือปูน หลังคามุงกระเบื้อง (ปัจจุบันรื้อแล้ว)
พ.ศ. 2500 ได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคาร 3 จำนวน 1,500,000 บาท และ ขุนเลิศโภคารักษ์ ได้บริจาคเงิน
45,000 บาท สร้างอาคารห้องสมุด "เลิศโภคารักษ์" เป็นอาคารเอกเทศ ปัจจุบันเป็นอาคารพยาบาล

โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย โรงเรียนสอนหนังสือแห่งแรกในมลฑลภาคใต้ฝั่งตะวันตก 42174034